Het Plan van Aanpak (PvA) vindt zijn basis in de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening. Het is de bedoeling dat het eerste PvA klaar is, acht weken na het allereerste gesprek met de hulpvrager. Op dit moment wordt een PvA vaak gebruikt als actieplan. Er staat vooral in welke hulp wordt ingezet, hoe lang de hulpverlening gaat duren, wat de cliënt moet doen en ook wat hij vooral niet moet doen. Door het PvA in te zetten als levend document, en dus regelmatig een nieuwe versie te maken, versterk je het schuldhulptraject.
Het Plan van Aanpak als basis voor de gesprekken met je cliënt
Bespreek het PvA standaard in de gesprekken die je voert met je cliënt. Zo geef je meteen ook structuur aan deze gesprekken. Zo’n vaste structuur geeft houvast. Bij elk gesprek kijk je samen met je cliënt naar de afspraken en doelen die je opgenomen hebt in het PvA. Een gesprek bestaat dan altijd uit twee onderdelen. Het evalueren van de afgelopen periode en het vooruitkijken naar de korte en lange termijndoelen.
Evalueren van de afgelopen periode
Bij het evalueren bespreek je waar jullie de afgelopen periode naartoe hebben gewerkt. Is dit doel of resultaat bereikt? Mocht het niet gelukt zijn, dan kan je bijvoorbeeld bespreken hoe dat komt en wat de cliënt nodig heeft om de komende periode wel dat doel te bereiken.
Stel haalbare doelen en pak termijnen die passen bij wat je cliënt aankan.
Vooruitkijken naar de korte en de lange termijndoelen
Bij het vooruitkijken bespreek je naar welke doelen jullie toe gaan werken en welke acties van je cliënt en van jou nodig zijn om die doelen te behalen. Ook kan je alvast verder vooruitkijken naar de periode erna. Zet samen een haalbare stip op de horizon. Door alvast voor te bespreken wat je in een volgende fase nodig hebt van je cliënt, zorg je dat hij zich daar al op kan voorbereiden.
In het PvA verwerk je de nieuwe doelen en afspraken. Ook leg je vast waarom voor bepaalde doelen wel of juist niet gekozen is.
Overzicht en inzicht creëren via het Plan van Aanpak
Omdat alle afspraken steeds terug te vinden zijn in het laatste PvA creëer je overzicht voor je cliënt en voor jezelf. Er is inzicht in wat geweest is, wat loopt en wat nog komt. Ook is er meer inzicht als het gaat om de ontwikkelingen van je cliënt en zijn motivatie om bij te dragen gedurende het traject. Die kennis, vooral over een langere termijn, maakt het gemakkelijker om te zien wanneer voor die cliënt hulp moet worden bijgeschakeld en wanneer kan worden afgeschaald. Je kan met deze methode via het PvA ook goed inzichtelijk maken wat de gevolgen zijn van keuzes die cliënten soms maken.
(Bij)sturen via het Plan van Aanpak
Het overzicht helpt je ook als je cliënt sneller wil terwijl dat eigenlijk nog niet kan. Omdat er overzicht is in wat loopt en wat nog gaat komen kan je het PvA gebruiken om uit te leggen waarom de wens van je cliënt op dit moment nog geen optie is. Daarbij kan je ook meteen aangeven wat er nog nodig is om wel op het punt te komen dat je gehoor kan geven aan zijn wensen.
Soms ga je als consulent in de aanpak van de problematiek sneller dan je cliënt op dat moment aankan. Ook hier biedt het PvA houvast. Als het traject voor je cliënt te snel gaat dan zal je dat bij het evalueren van de afgelopen periode snel merken. En ook hier kan je dan meteen schakelen. Soms is even een pas op de plaats of even een kleine stap terug nodig om je cliënt weer aan te laten sluiten.
Enkele aandachtspunten
Als je het PvA op deze manier wil gebruiken zijn er wel drie belangrijke aandachtspunten.
Bespreek het PvA regelmatig
Het is belangrijk dat je regelmatig het PvA met je cliënt bespreekt. Stem met je cliënt af hoe vaak hij zo’n gesprek nodig heeft. Het kan zijn dat je begint met 1x per maand en dat je dat vervolgens afbouwt naar 1x per kwartaal.
Maak aanpassingen zichtbaar en leg ze uit
Maak aanpassingen in het PvA zichtbaar en leg ook vast waarom er iets is aangepast. Laat ook zien wat je cliënt qua inspanning van jou mag verwachten en wat jij van je cliënt verwacht.
Zet een haalbare stip op de horizon
De stip op de horizon is belangrijk. Stel haalbare doelen en pak termijnen die passen bij wat je cliënt aankan.
Conclusie
Door het PvA te gebruiken als kapstok voor het schuldhulptraject kan je rust en overzicht creëren voor je cliënt, voor jezelf en voor de organisatie. Het geeft inzichten die ervoor zorgen dat er makkelijker hulp bijgeschakeld kan worden als dat nodig is, en afgeschaald waar dat kan. Vooral meer redzame cliënten kunnen op deze manier zelf blijven meesturen. En als schuldhulpverlener zit je er toch dicht genoeg op om, als dat nodig is, zwaardere hulp op tijd in te zetten.
Wellicht ook interessant:
- Webinar: OnlineSeminar | Webinar: Het Plan van Aanpak schuldhulp
- Informatie over de kennisbank: Online Kennisbank Schulinck Schuldhulpverlening – Wolters Kluwer