Niet alleen worden er extra middelen vrij gemaakt, ook worden goede initiatieven volop omarmd, en wordt op verschillende andere terreinen doorgepakt. Hoog tijd voor een kort overzicht van de belangrijkste wetswijzigingen en initiatieven die in stelling worden gebracht om deze ‘tweede schuldengolf’ het hoofd te bieden.
Al voor corona op de goede weg
Al voor corona was het kabinet goed op weg om de schuldhulpverlening betere handvatten te geven. De nieuwe Wgs, het adviesrecht voor gemeenten en de vereenvoudiging van de beslagvrije voet stonden al op de planning voor 2021 en worden allen op 1 januari ook daadwerkelijk ingevoerd. Goede initiatieven, zoals bijvoorbeeld de noodstop, zijn al omarmd en daar wordt nu nog extra op doorgepakt. Daarnaast zijn er verschillende andere initiatieven en instrumenten die onder de noemer ‘Brede schuldenaanpak’ de afgelopen tijd al werden bekeken.
Brede schuldenaanpak en waarborgfonds
Een groot deel van de extra middelen wordt gebruikt om de Brede schuldenaanpak te versnellen en te intensiveren. Het Collectief schuldregelen krijgt een extra impuls en er wordt ingezet op de doorontwikkeling van het Schuldenknooppunt zodat alle communicatie tussen gemeenten en schuldeisers via een centraal punt kan verlopen.
Daarnaast komt er een landelijk waarborgfonds waar gemeenten en schuldhulpverleners gebruik van kunnen maken als zij schulden op willen lossen via een saneringskrediet. Schuldregelen via deze weg kost de gemeente veel minder tijd dan het treffen van een minnelijke schuldregeling en het geeft de schuldenaar de rust om vooruit te kijken.
Schuldregelen via saneringskrediet kost gemeente veel minder tijd
Overgang minnelijk wettelijk
Ook wordt er weer beter gekeken naar de verhouding tussen het minnelijk en het wettelijk traject. Want ook hier liggen mogelijkheden. Een motie om de toegang tot de Wsnp te vereenvoudigen en om de duur van het traject te verkorten is unaniem aangenomen. Een duidelijk signaal dat ook in het wettelijk traject het versnellen van het proces gewenst is. Hoe dit vereenvoudigen er uiteindelijk uit gaat zien is nog niet duidelijk. Mijn hoop is dat eens goed gekeken wordt naar een groep schuldenaren waarvoor o.a. de gemeente op dit moment een volledig minnelijk schuldregelingstraject op moet tuigen, terwijl overduidelijk is dat de Wsnp de enige route is die gaat leiden tot een oplossing voor de schuldenproblematiek. Bij deze dossiers gaat kostbare tijd verloren. Een kortere route naar de Wsnp is hier gewenst.
Daarnaast hoop ik dat ook eens gekeken wordt naar de uitsluitingstermijn van de Wsnp. Na het afronden van een Wsnp-traject mag 10 jaar lang geen beroep meer worden gedaan op deze regeling. Deze termijn is echt veel te lang. Je zal maar twee keer achter elkaar pech hebben. Bijvoorbeeld bij de kredietcrisis (2007-2011) en nu bij de coronacrisis. Een kort rekenvoorbeeld laat zien waar het probleem zit. Als er 5 jaar zit tussen het ontstaan van de schulden (in 2007) en het succesvol doorlopen van de Wsnp (afgerond in 2013), dan kan in het gunstigste geval pas over 3 jaar (in 2023) weer een nieuw Wsnp-traject gestart worden. Dat is natuurlijk dramatisch. Een oplossing zou bijvoorbeeld zijn om de termijn te halveren voor personen die voor de tweede keer een beroep moeten doen op de Wsnp. Deze halvering van de termijn zal het voor een rechter ook gemakkelijker maken om bij twijfel toch iemand een eerste keer eerder toe te laten tot de Wsnp en uitzicht te geven op een schone lei.
Zijn we er al klaar voor?
Dan is natuurlijk de grote vraag. Zijn we al klaar om de schuldengolf op te vangen? Het antwoord: nog niet. Maar er wordt aan alle kanten met man en macht aan gewerkt. Er wordt vol ingezet op preventie en vroegsignalering. Intakeprocessen schuldhulpverlening worden door de gemeente geoptimaliseerd zodat ze aansluiten op de nieuwe Wgs. Ook wordt hard gewerkt aan het volledig implementeren van de vereenvoudigde beslagvrije voet en andere (technische) ontwikkelingen. Daarnaast wordt ook ingezet op het optimaliseren van het stabilisatieproces en het schuldregelingsproces. En zelfs de Wsnp wordt onder de loep genomen. De nieuwste initiatieven, zoals het waarborgfonds, moeten hun definitieve vorm nog krijgen maar ook daar wordt hard aan gewerkt. Doorpakken, versnellen, intensiveren, repeat. Met die insteek moet het lukken om op tijd klaar te zijn.