Als samenwoners of gehuwden met problematische schulden om hulp vragen bij de gemeente, dan is het aan de schuldhulpverlener om het schuldenpakket te beoordelen en om te bezien wat hij voor de schuldenaren kan betekenen. We krijgen hier in onze helpdesk regelmatig vragen over. In deze opinie komen drie belangrijke begrippen aan de orde die belangrijk zijn bij het beoordelen van de schulden. Aansprakelijkheid, verhaal en draagplicht.
Als een schuld door meer dan één persoon aan is gegaan, dan zal schuldhulpverlener het volgende moeten beoordelen:
- Wie is aansprakelijk voor de schuld?
- Op welk vermogen kan de schuldeiser voor zijn vordering verhaal halen?
- Wie moet de schuld uiteindelijk dragen (draagplicht)?
Het antwoord op deze vragen bepaalt aan welke schuldeisers een betalingsregeling moet worden aangeboden o.a. in het kader van het treffen van een schuldregeling.
Aansprakelijkheid
De hoofdregel is dat de partner die een schuld is aangegaan, ook aansprakelijk is voor die schuld. Is de handelende partner gehuwd in gemeenschap van goederen, dan is op deze hoofdregel een uitzondering gemaakt voor schulden ten behoeve van de gewone gang van de huishouding. Voor deze schulden zijn beide echtelieden hoofdelijk aansprakelijk, ook als slechts één van hen de schuld is aangegaan. De aansprakelijke echtgenoot kan door de schuldeiser aangesproken worden tot betaling van de schuld.
Verhaal
Als de aangesproken partner niet voldoet aan zijn betalingsverplichting, dan mag de schuldeiser zijn vordering gaan verhalen. Dat betekent dat hij het vermogen van zijn schuldenaar mag uitwinnen om zo te bewerkstelligen dat zijn openstaande vordering wordt voldaan.
Hieronder zal ik voor gehuwden in gemeenschap van goederen en samenwoners kort schetsen hoe zo’n beoordeling uit kan vallen.
Gehuwden in gemeenschap van goederen (huwelijk gesloten voor 1-1-2018)
Zodra een huwelijk of een geregistreerd partnerschap is gesloten bestaat tussen de kersverse echtelieden van rechtswege een gemeenschap van goederen. Dit is alleen anders als voorafgaand aan de ceremonie huwelijkse voorwaarden zijn getekend.
Schuldeisers kunnen hun vordering verhalen op zowel het privé vermogen van de aansprakelijke echtgenoot, als op de gemeenschap van goederen. Het privé vermogen van de andere echtgenoot mag niet uitgewonnen worden.
Samenwoners
Samenwoners hebben juridisch gezien gescheiden vermogens. Er kan geen sprake zijn van een algehele gemeenschap van goederen zoals bij gehuwden. Het is ook niet mogelijk om met een samenlevingscontract zo’n gemeenschap te creëren. Wel is het mogelijk om gezamenlijk goederen in bezit te hebben en om gezamenlijk schulden aan te gaan.
De schuldeiser mag zich enkel verhalen op het vermogen van de partner die aansprakelijk is. Als samenwoners een schuld gezamenlijk zijn aangegaan, dan zijn zij beide aansprakelijk en kan de schuldeiser zijn vordering op beide vermogens verhalen conform de afspraken die hij daarover met hen gemaakt heeft.
Schuldhulpverleners zullen voor gehuwden steeds vaker moeten beoordelen welke echtgenoot aansprakelijk is.
Draagplicht
Vaak zijn er tussen de schuldenaren onderling afspraken gemaakt over wie de schuld moet betalen. Samenwoners leggen deze afspraken vaak vast in een samenlevingsovereenkomst. Schuldeisers zijn echter niet gebonden aan deze afspraken.
Als één van de partners meer dan zijn aandeel in een schuld aan een schuldeiser voldoet, dan krijgt hij een regresvordering op de andere partner. Deze vordering kan meegenomen worden in een schuldregeling.
Ter afsluiting
De hierboven geschetste beoordeling van de schulden ziet er op zich niet heel ingewikkeld uit. In de praktijk is het dat wel. De administratie van samenwoners is bijvoorbeeld zelden gesplitst. Het is dan aan de schuldhulpverlener om helder te krijgen welke schuldeiser bij wie hoort en op welk vermogen er verhaal kan worden gezocht.
Bij de huidige gemeenschap van goederen is het op dit moment nog niet zo ingewikkeld. Daar zal niet vaak sprake zijn van privé-schulden of privévermogen. Dat gaat echter veranderen. Voor huwelijken die na 1-1-2018 gesloten worden geldt dat het voorhuwelijks privé-schuldenpakket en vermogen niet meer in de gemeenschap van goederen valt. Dat betekent dat schuldhulpverleners in de toekomst ook voor gehuwden steeds vaker zullen moeten beoordelen welke echtgenoot aansprakelijk is en op welk vermogen een schuldeiser zich mag verhalen.
[info1:Meer informatie over het nieuwe huwelijksvermogensrecht]