De gemeente Deventer overweegt cliënten die schuldenvrij zijn geworden, mee te laten betalen aan de kosten van de schuldhulpverlening*. Maar is dit ook toegestaan?**
Ik betwijfel of voor schuldhulpverlening altijd kosten in rekening mogen worden gebracht.
Wettelijke grondslag
Voor het in rekening brengen van kosten van schuldhulpverlening (in de zin van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening) is een wettelijke grondslag vereist. Het gaat hier immers om een voor de burger belastende maatregel.
Geen wettelijke grondslag voor andere schuldhulpverlening dan schuldbemiddeling
Voor zover schuldhulpverlening ook (gemeentelijke) schuldbemiddeling is (in de zin van artikel 47 lid 2 van de Wet op het consumentenkrediet), bestaat die wettelijke grondslag. Die zit namelijk in artikel 48 van de Wck.
Voor zover schuldhulpverlening daarentegen géén schuldbemiddeling is, bestaat die wettelijke grondslag niet. Als de gemeente al de bevoegdheid heeft om voor schuldhulpverlening die géén schuldbemiddeling is tóch een vergoeding te vragen, dan zou die moeten liggen in het privaatrecht. Maar ook die privaatrechtelijke bevoegdheid (overeenkomst) voor het vragen van een vergoeding voor andere schuldhulpverlening dan schuldbemiddeling is er niet. Door gebruik van een privaatrechtelijke bevoegdheid wordt het zojuist beschreven publiekrechtelijke stelsel in mijn ogen namelijk onaanvaardbaar doorkruist. En dat is niet toegestaan (Hoge Raad 26-01-1990, ECLI:NL:HR:1990:AC0965).
Conclusie: Voor (gemeentelijke) schuldbemiddeling mag een vergoeding worden gevraagd, voor andere vormen van schuldhulpverlening niet.
Alleen kostenvergoeding bij gemeentelijke schuldbemiddeling
Wat is schuldbemiddeling?
Het is dus van belang om precies te weten wat schuldbemiddeling is. Hieronder wordt volgens artikel 47 lid 2 van de Wck verstaan: het in de uitoefening van een bedrijf of beroep, anders dan door het aangaan van een krediettransactie, verrichten van diensten, gericht op de totstandkoming van een regeling met betrekking tot de bestaande schuldenlast van een natuurlijke persoon, geheel of gedeeltelijk voortvloeiend uit een of meer krediettransacties. Het begrip krediettransactie wordt gedefinieerd in artikel 1 onderdeel a van de Wck.
Is ‘plan Deventer’ toegestaan?
Wat Deventer overweegt – cliënten die schuldenvrij zijn geworden mee laten betalen aan de kosten van de schuldhulpverlening – is dus mogelijk mits het gaat om het verrichten van diensten die gericht zijn op de totstandkoming van een schuldregeling (artikel 47 lid 2 van de Wck).
Budgetbeheer
Zo kunnen voor bijvoorbeeld budgetbeheer kosten in rekening worden gebracht mits dat budgetbeheer gericht is op de totstandkoming van een schuldregeling. Voor budgetbeheer ná de totstandkoming van een schuldregeling kan geen vergoeding worden gevraagd, omdat die niet gericht kan zijn op de totstandkoming van een schuldregeling.
Gedragscode
De NVVK-Gedragscode vermeldt dat leden ervoor kunnen kiezen bij een schuldregeling budgetbeheer door de gemeente te verplichten. Dat vervolgens voor het product budgetbeheer vergoedingen in rekening kunnen worden gebracht, zoals in diezelfde Gedragscode vermeld, lijkt mij dus juridisch aanvechtbaar, althans voor zover het gaat om budgetbeheer dat niet gericht is op de totstandkoming van een minnelijke regeling.
* Bericht van 7 oktober 2016 op de Stentor
** Om deze bijdrage wat eenvoudiger te houden, ben ik uitgegaan van de tekst van de Wet op het consumentenkrediet zoals die na inwerkingtreding van Stb. 2016, 360 komt te luiden.