De meeste Nederlandse gemeenten weten niet of geld dat voor onder meer thuiszorg is bedoeld, daadwerkelijk aan zorg wordt besteed. Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft slechts een derde van de 355 gemeenten een toezichthouder aangesteld die onderzoekt of die bestedingen rechtmatig zijn. Daardoor hebben bedrijven die geld uit de zorgsector wegsluizen in de afgelopen vijf jaar vrij spel gekregen, melden Pointer, Reporter Radio en Follow The Money.
In 2015 hebben gemeenten veel zorgtaken overgenomen van de centrale overheid: de zogeheten decentralisatie. Sindsdien wordt onder meer thuiszorg voor een deel betaald vanuit de gemeenten. En daarmee is de controle op rechtmatige besteding van zorggeld ook bij de gemeenten terechtgekomen.
Veel zorgondernemers hebben in de afgelopen vijf jaar juist misbruik gemaakt van het gebrek aan toezicht. Uit data-analyse van de Pointer, Reporter Radio en Follow The Money bleek dat in 2018 85 grote zorgbedrijven minimaal twee jaar op rij ruim 10 procent winst maakten. Deze zorgbedrijven zijn niet per se malafide, omdat die winst in enkele gevallen ook logisch te verklaren valt. Ze liggen echter wel onder het vergrootglas, omdat een doorsnee bedrijf in de geestelijke gezondheidszorg, gehandicaptenzorg en thuiszorg hooguit drie procent winst kan halen.