Toename zorggebruik
In juli worden cijfers over het jeugdhulpgebruik beschikbaar; voor het eerst sinds de decentralisatie jeugdzorg. Tot nu toe is het voor gemeenten koffiedikkijken wat er precies op ze af komt. Het is niet bekend hoeveel jongeren daadwerkelijk en welke hulp krijgen, en wat dat kost. Het merendel van de zorgaanbieders hebben nog geen declaraties naar gemeenten gestuurd, zo meldde Binnenlands Bestuur onlangs. Dit geldt ook voor delen van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015). De gemeente Leeuwarden heeft op eigen initiatief een rondje langs de jeugdzorgaanbieders gemaakt, de cijfers van de gestegen zorgconsumptie in het eerste kwarttaal van 2015 geëxtrapoleerd en op basis daarvan de vrees uitgesproken dit jaar op een tekort af te stevenen van 3 tot 5 miljoen euro, op een budget van 30 miljoen.
Jeugdhulpplicht
Eventuele tekorten in Leeuwarden, of waar dan ook in het land, mogen niet op kinderen worden afgewenteld, benadrukt Van Rijn. ‘Sinds 1 januari 2015 ligt bij gemeenten de jeugdhulpplicht.’ Leeuwarden heeft hem verzekerd ‘dat eventuele tekorten geen consequenties hebben voor de zorg voor de kinderen en gezinnen in de Friese gemeenten, onder verwijzing naar de jeugdhulpplicht en de wettelijk verankerde zorgcontinuïteit gedurende 2015 voor kinderen die in 2014 al zorg ontvingen’, schrijft Van Rijn aan de Kamer. Op de vraag of er ook ander gemeenten op tekorten afstevenen, blijft Van Rijn het antwoord schuldig aan SP-Kamerlid Nine Kooiman. Het jeugdhulpgebruik wordt landelijk gevolgd. Twee keer per jaar – in april en oktober − komen die cijfers voor iedereen beschikbaar. Alleen dit jaar worden de cijfers in juli gepubliceerd op StatLine, waarstaatjegemeente.nl en in de jeugdmonitor.
Budgettaire gevolgen
De staatssecretaris is niet van plan in te grijpen als gemeenten in de problemen komen. ‘Van gemeenten wordt verwacht dat zij afspraken maken met de aanbieders van zorg om de jeugdhulpplicht in te vullen, ook als er sprake is van een vraagontwikkeling die groter is dan verwacht, en de daaruit voortvloeiende budgettaire consequenties. Het is de gemeenteraad die daarop moet toezien.’
Naast de dreigende tekorten waarop gemeenten dit jaar afstevenen, speelt de invoering van het objectieve verdeelmodel − waarmee het totale jeugdzorgbudget vanaf 2016 over gemeenten wordt verdeeld − gemeenten parten. Deze leidt tot grote budgetverschuivingen tussen gemeenten en lijkt in niets op de budgetten die gemeenten dit jaar van het rijk kregen. Leeuwarden is een van de vele gemeenten van deze herverdeling die de dupe worden.