Het proces om op termijn de wettelijke verplichting van de Verwijsindex Risicojongeren (VIR) uit de Jeugdwet te schrappen wordt stapsgewijs doorlopen. In dit bericht de stand van zaken op dit moment.
Stand van zaken afbouw VIR
De VIR is een systeem waarin professionals kunnen delen dat zij zich ernstige zorgen maken over een jeugdige. Als 2 of meer professionals dit signaal afgeven over dezelfde jeugdige of jeugdigen uit hetzelfde gezin, dan worden deze professionals via een ‘match’ met elkaar in verbinding gebracht.
Het ministerie van VWS is een traject gestart om de VIR zorgvuldig af te bouwen en hiervoor de Jeugdwet te wijzigen. In de loop van 2024 zal het voorgestelde wetsvoorstel, dat nu voorbereid wordt, ter consultatie aangeboden worden. Het gehele proces tot uiteindelijke afschaffing van de VIR uit de Jeugdwet zal nog minimaal 2 jaar duren.
Gevolgen voor gemeenten
Tot het moment dat wet is aangepast, blijft de wettelijke verplichting van de VIR van kracht en moeten gemeenten hun wettelijke taken blijven uitvoeren. Dit betreft:
- Zorgen dat het mogelijk is om meldingen in de VIR te doen, door het in stand houden van een regionaal meldingssysteem.
- In een meldingenconvenant afspraken maken over welke partijen meldingsbevoegd zijn en hoe de partijen met meldingen in de VIR moeten omgaan.
- Regionaal het gebruik van de VIR bevorderen.
Meldingsbevoegde professionals hebben het recht om een melding in de VIR te doen. Er is géén sprake van een meldingsplicht. Ook blijft het belangrijk dat de VIR wordt gebruikt zoals bedoeld en beschreven in de Jeugdwet.
Gecontroleerde afbouw van de VIR
Het is belangrijk dat de uiteindelijke afbouw van de VIR zorgvuldig gaat, zodat de onderliggende doelen van de VIR gedurende het proces blijven worden bereikt: vroegtijdige signalering van jeugdigen die risico lopen, faciliteren van de vroegtijdige en onderlinge afstemming en bieden van tijdige passende hulp, zorg of bijsturing aan jeugdigen.
Ter ondersteuning van een gecontroleerde afbouw, wordt rond de zomer van 2024 door het ministerie van VWS een handreiking gepubliceerd waarin:
- Het correct gebruik van de VIR, zolang deze er is, wordt beschreven.
- De stappen voor een zorgvuldige afbouw van de VIR worden opgesomd voor zowel gemeenten, professionals als jeugdigen en ouders.
- Inzichtelijk wordt gemaakt welke werkwijzen er zijn voor het duurzaam bereiken van de achterliggende doelen van de VIR op vroegtijdig signaleren, onderlinge afstemming en tijdig passende ondersteuning.