Op 6 juni 2018 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (de Afdeling) een uitspraak gedaan waarin is geoordeeld dat de Rotterdamse milieuzone weer volledig van kracht mag zijn (ECLI:NL:RVS:2018:1861). Het gemeentebestuur moet nu alleen nog bekend maken wanneer de milieuzone feitelijk wordt ingevoerd.
Milieuzone
Veel mensen denken bij een milieuzone alleen aan dieselauto’s die niet meer de binnenstad in mogen. In deze zaak gaat het geschil juist over de benzineauto’s van 30 juni 1992 en ouder die de gemeente wil weren uit de binnenstad.
Een milieuzone is een gebied in de (binnen)stad waar de toegang voor voertuigen die te veel fijnstof en stikstofoxiden uitstoten wordt beperkt. Het instellen van een milieuzone gaat door middel van het vaststellen van een verkeersbesluit. In dit verkeersbesluit wordt onder andere beschreven in welk gebied de zogenaamde milieuzone zich bevind en welke voertuigen geen toegang tot deze milieuzone hebben. Bij het nemen van zo’n verkeersbesluit moet er door de gemeente een belangenafweging worden gemaakt. De bestuursrechter moet deze belangenafweging terughoudend toetsen.
Oordeel Afdeling
De Afdeling heeft geoordeeld dat het gemeentebestuur beleidsruimte heeft bij het afwegen van de belangen voor en tegen de milieuzone. De Afdeling oordeelt niet over de belangenafweging op grond van politieke en bestuurlijke inzichten die het college heeft gemaakt. Zover strekt de bevoegdheid van de bestuursrechter niet. De Afdeling toetst alleen of de nadelige gevolgen van het verkeersbesluit voor betrokkenen niet onevenredig zijn in verhouding tot het doel van de milieuzone en stelt dan vast of het college in redelijkheid het verkeersbesluit heeft kunnen vaststellen.
Gelet op de ontheffingsmogelijkheden die in de beleidsregels zijn opgenomen en de subsidies (sloopsubsidie en ombouwsubsidie) die kunnen worden aangevraagd, is de Afdeling van oordeel dat de nadelige gevolgen van het verkeersbesluit niet onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen doelen.
De doelen voor het instellen van milieuzones zijn:
- de luchtkwaliteit in binnensteden verbeteren;
- het zorgen voor een gezonder woon- en leefklimaat;
- het behalen van de Europese normen voor luchtkwaliteit.
Het gemeentebestuur heeft beleidsruimte bij het maken van de belangenafweging
Opstellen beleidsregels
Uit deze uitspraak blijkt dat het bij het vaststellen van een verkeersbesluit tot het instellen van een milieuzone belangrijk is dat er een goede belangenafweging wordt gemaakt en er goede beleidsregels worden opgesteld.
Van belang is dat er in de beleidsregels :
- ontheffingsmogelijkheden worden opgenomen, waarmee wordt beoogd mogelijk onevenredige gevolgen van de milieuzone voor autobezitters te voorkomen.
- een algemene hardheidsclausule wordt opgenomen voor het geval dat er geen specifieke ontheffingsgrond kan worden toegepast, maar het weren van een bepaald motorvoertuig voor één of meer belanghebbenden gevolgen heeft die wegens onvoorziene omstandigheden onevenredig zijn in verhouding tot de te dienen doelen. Denk hierbij aan medische of bedrijfseconomische omstandigheden.
Bekijk ook onze eerdere opinie over dit onderwerp: Verbetering van luchtkwaliteit in binnensteden.