Medio november maakte Kinderombudsman Marc Dullaert bekend dat hij een grootschalig onderzoek gaat doen naar de aanpak van kindermishandeling door de 408 gemeenten. Zij worden per 2015 verantwoordelijk voor het brede spectrum aan kindermishandeling: preventie, signalering, diagnostiek, hulp en behandeling bij kindermishandeling en huiselijk geweld en de samenwerking in de keten. Het is niet bekend hoe gemeenten hun regierol oppakken ten aanzien van de aanpak kindermishandeling in het kader van de decentralisatie van het jeugdstelsel, aldus de Kinderombudsman. Dus volgt een onderzoek. Is dat niet ietwat voorbarig?

In de Week van Kinderen veilig, vlak na de aankondiging van de Kinderombudsman, kwam het Transitiebureau Jeugd met de Handreiking aanpak Kindermishandeling. In de Handreiking komen onderwerpen aan bod als de samenwerking in de keten, sturing- en beleidsinformatie, het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling (AMHK) en de meldcode. Er wordt praktisch aangegeven wat de gemeente kan doen om kindermishandeling te voorkomen, signaleren en stoppen. Het versterken van de pedagogische civil society, een scholingsplan voor het werken met de meldcode, aandachtsfunctionarissen kindermishandeling bij elkaar brengen en samenwerking met het AMHK stimuleren, zijn daar voorbeelden van. De Handreiking komt op een goed moment; het biedt de gemeente – met het oog op het onderzoek van de Kinderombudsman – goede handvatten om hun regierol ten aanzien van de aanpak van kindermishandeling op te pakken. Rijst de vraag: Had de Kinderombudsman niet op de Handreiking kunnen wachten?

Tijdschrift Kindermishandeling: over professionalisering en professionaliteit

De nieuwste editie van het Tijdschrijft Kindermishandeling verscheen ook in de Week van Kinderen Veilig. Het heeft Herman Baartman, hoogleraar Preventie en Hulpverlening Kindermishandeling, als gasthoofdredacteur. Hij koos voor het thema ‘professionalisering en professionaliteit in de jeugdzorg’. Baartman: ”Kindermishandeling raakt kinderen en ouders zo intens, dat het hoge eisen stelt aan de expertise van degenen die zich om het kind en/of de ouders bekommert. Daarnaast krijgt de jeugdzorg te maken met ingrijpende organisatorische en bestuurlijke veranderingen”. Wat Baartman daar volgens mij ook mee wil zeggen is: Het zijn de professionals die het straks moeten doen. Zij zijn het, die in de gemeente verantwoordelijk worden voor het voorkomen, signaleren en stoppen van kindermishandeling. Het zijn dus de mensen die centraal moeten staan in de gemeentelijke plannen over de aanpak van kindermishandeling.

Professionaliseringswet aangeboden aan Tweede Kamer

Om het sluitend te maken: in de Week van Kinderen Veilig werd de Professionaliseringswet aangeboden aan de Tweede Kamer. In die wet gaat het om de mensen die het nu en straks vanaf 2015 moeten doen. “Professionalisering is een van de belangrijkste speerpunten om de kwaliteit van de jeugdzorg te verbeteren. Kinderen die het risico lopen op kindermishandeling of daarvan het slachtoffer zijn, moeten goed worden geholpen. Daarbij spelen professionals een belangrijke rol”, zo valt te lezen in de Kamerstukken. De wet verplicht organisaties in de jeugdzorg om alleen nog maar met professionals te werken, die in het Kwaliteitsregister jeugd zijn ingeschreven. De wettelijke registratie regelt dat jeugdzorgwerkers zich houden aan beroepscodes in de uitvoering van hun werk, stelt minimumeisen aan jeugdzorgwerkers en het vereist voortdurende bij- en nascholing. Er wordt gewerkt volgens een norm van verantwoorde werktoedeling en is er sprake van tuchtrechtspraak. Kortom: de wet stelt – terecht – hoge eisen aan de expertise van degenen die zich om het kind en/of de ouders bekommert, ook als er een vermoeden of sprake is van kindermishandeling. Precies zoals Baartman beoogt.

Better safe than sorry

Om terug te keren naar het onderzoek van de Kinderombudsman: het onderzoek moet inzicht geven in hoe gemeenten omgaan met de aanpak van kindermishandeling. Op basis van de uitkomsten wil de Kinderombudsman aan de gemeenten concrete handvatten bieden, waarmee zij de aanpak van kindermishandeling een impuls kunnen geven. Met betrekking tot mijn vraag of het niet wat voorbarig is om daar nu al een onderzoek aan te wijden: Nee. De gemeenten zijn ál over ruim een jaar verantwoordelijk voor preventie, de aanpak van kindermishandeling en de hulp aan mishandelde kinderen. Daarbij zijn professionals van levensbelang, soms letterlijk. Deze professionals moeten centraal staan in de regierol van de gemeente ten aanzien van kindermishandeling. Want in dit geval geldt: better safe than sorry.