Onlangs werd de Tweede Kamer door staatssecretaris Van Ark (SZW) geïnformeerd over de voortgang van het Actieplan brede schuldenaanpak. Het is geen verrassing dat daaruit blijkt dat schuldhulpverlening flink in beweging is. Er zijn veel interessante ontwikkelingen gaande en in deze bijdrage zal ik stilstaan bij enkele daarvan.
De volgende onderwerpen komen aan de orde: omgaan met persoonsgegevens, inzet breed moratorium, adviesrecht gemeenten bij schuldenbewind en vereenvoudiging van de beslagvrije voet.
Omgaan met persoonsgegevens
Er is een wetswijziging van de Wgs in voorbereiding met als doel om de Wgs beter af te stemmen op de AVG. Van Ark benoemt het wetsvoorstel bij de maatregel om mensen met betalingsachterstanden eerder te helpen. Het voornemen is onder meer om in de Wgs expliciet te regelen dat gemeenten in het kader van vroegsignalering informatie mogen opvragen bij bepaalde schuldeisers. Hoewel Van Ark het niet vermeldt, ziet het wetsvoorstel ook op het omgaan met persoonsgegevens tijdens andere fasen van schuldhulpverlening. Van Ark geeft aan dat het wetsvoorstel in kwartaal 4 van dit jaar wordt aangeboden aan de Tweede Kamer. Eerst worden de reacties op het wetsvoorstel verwerkt, waaronder de reactie van Schulinck.
Uit de informatie van Van Ark blijkt verder dat er een wijziging van de Wgs, Participatiewet, Wmo 2015 en Jeugdwet in voorbereiding is. Het is de bedoeling om een grondslag te creëren om over domeinen heen noodzakelijke gegevens uit te wisselen. Het lijkt erop dat daarmee voldaan wordt aan de vraag van gemeenten om gegevens te kunnen uitwisselen tussen verschillende gemeentelijke afdelingen. Op dit moment is er namelijk een verschil tussen de visie van de Autoriteit Persoonsgegevens en het kabinet. Het kabinet vindt dat de huidige wetgeving een grondslag biedt voor gegevensuitwisseling tussen verschillende afdelingen van een gemeente. De Autoriteit Persoonsgegevens zegt juist dat er geen grondslag is die daarin voorziet. Zie hierover ook de opinie “Uitwisselen gegevens in sociaal domein voor onderzoek jeugdhulp”. Het wetsvoorstel zal in kwartaal 1 van 2020 worden ingediend. Ik ben benieuwd hoe het eruit gaat zien.
Inzet breed moratorium
Van Ark zegt het jammer te vinden dat er in de praktijk geen gebruik wordt gemaakt van het instrument breed moratorium. Ondanks kritiek van gemeenten, zou Van Ark graag zien dat gemeenten ervaring opdoen met breed moratorium om het instrument te kunnen evalueren. De vraag is echter of gemeenten aan die vraag kunnen voldoen. Het breed moratorium wordt namelijk pas door een rechter toegekend als aan een groot aantal voorwaarden is voldaan. Na ruim twee jaar blijkt dat dit nagenoeg onmogelijk is. Mede omdat het breed moratorium een uiterst redmiddel is en dus pas door de rechter wordt toegekend als alle andere oplossingen geen soelaas bieden. Vaak is het proces dan al zover gevorderd dat het breed moratorium een gepasseerd station is.
Adviesrecht gemeenten bij schuldenbewind
Ook wordt de Tweede Kamer geïnformeerd over de stand van zaken van het wetsvoorstel “Adviesrecht gemeenten bij schuldenbewind”. Het wetsvoorstel regelt het recht voor gemeenten om de kantonrechter te adviseren of de persoon met problematische schulden ook geholpen kan worden met een meer passende en minder verstrekkende voorziening dan schuldenbewind.
Ook dit wetsvoorstel heeft ter internetconsultatie gelegen en Schulinck heeft daarop gereageerd. Van Ark geeft aan dat het wetsvoorstel naar verwachting in de tweede helft van 2019 wordt ingediend bij de Tweede Kamer.
Vereenvoudiging beslagvrije voet
Van Ark informeert de Tweede Kamer ook over de stand van zaken omtrent de vereenvoudiging van de beslagvrije voet. Beoogde datum van inwerkingtreding is nog steeds 1 januari 2021. Na het zomerreces volgt nadere informatie over de voortgang.
Verder gaat Van Ark in op de stand van zaken van de 8 tussenmaatregelen die in februari 2019 zijn aangekondigd om de periode tot invoering van de nieuwe beslagvrije voet te overbruggen. Zij laat onder meer weten dat de aangekondigde aanpassingen met betrekking tot de beslagvrije voet bij jongeren en bij personen die in een inrichting verblijven na het zomerreces aan de Tweede Kamer worden aangeboden. Verder benadrukt zij dat gemeenten bij verrekening van vorderingen met de bijstandsuitkering uit moeten gaan van een beslagvrije voet van 95% van de bijstandsnorm voor alleenstaanden of gehuwden als er onvoldoende informatie is om een juiste beslagvrije voet vast te stellen.
Na het zomerreces zal er meer duidelijk worden over de verschillende ontwikkelingen.
En nu?
Het voorgaande illustreert dat de nodige stappen worden gezet om het aantal mensen met problematische schulden terug te dringen en mensen met schulden beter te helpen. Behalve de oproep om meer ervaring op te doen met het breed moratorium, zie ik de ontwikkelingen met vertrouwen tegemoet. Na het zomerreces zal er meer duidelijk worden over de verschillende ontwikkelingen. Uiteraard houdt Schulinck u hiervan op de hoogte.