Na bijna twee jaar onderhandelen is vorige maand eindelijk de Hervormingsagenda Jeugd definitief vastgesteld. Dat nu een akkoord is bereikt is belangrijk. Het aantal kinderen dat gebruikmaakt van jeugdzorg neemt al jaren toe. Hierdoor groeien de wachtlijsten en stijgen de kosten. De situatie binnen de jeugdzorg is op dit moment al niet goed, maar op termijn daarom volledig onhoudbaar. Het is dus duidelijk dat er wat moet veranderen en dat dit niet te lang moet duren. Wat moet de komende jaren veranderen en gaan de plannen door de val van het kabinet vertraging oplopen?

Aanpassing van de jeugdhulpplicht

Eerst kort wat uitleg over de Hervormingsagenda. Via de Hervormingsagenda hebben de verschillende partijen binnen het jeugdstelsel (o.a. het Rijk, gemeenten en jeugdhulpaanbieders) afgesproken om de jeugdzorg te verbeteren en ‘financieel houdbaar’ te maken.

Zo is onder meer afgesproken dat de jeugdhulpplicht die in de Jeugdwet staat wordt aangepast. Op dit moment is de jeugdhulpplicht erg ruim geformuleerd. Kort door de bocht komt het erop neer dat de gemeente de hulp moet inzetten die noodzakelijk is. Ongeacht om wat voor hulp het gaat. Zolang die hulp maar onder de – ook zeer ruime – definitie van ‘jeugdhulp’ te plaatsen is. Het is de bedoeling dat een wijziging van de Jeugdwet de verplichting van de gemeente meer afbakent. De jeugdhulpplicht wordt ‘scherper geformuleerd’.

Het idee daarachter is dat voor gemeenten zo duidelijker is wat nog onder de Jeugdwet valt. En wat minimaal in de gemeente aan jeugdhulp beschikbaar moet zijn. Dit moet zorgen voor kostenbesparing en verzekeren dat de echt noodzakelijke hulp altijd beschikbaar is. De meest kwetsbare jeugdigen en gezinnen moeten op die manier altijd geholpen kunnen worden.

Specialistische jeugdhulp regionaal en landelijk inkopen

Een andere belangrijke afspraak die daarmee samenhangt is het landelijk of regionaal inkopen van specialistische jeugdhulp. Op dit moment is de (hoog) specialistische jeugdhulp niet altijd beschikbaar en bestaan er in sommige regio’s flinke wachtlijsten. Dat moet in de toekomst voorkomen worden door wettelijk te regelen welke hulp landelijk en regionaal wordt ingekocht. Daarvoor is ook al enige tijd een wetsvoorstel in de maak (de Wet verbetering beschikbaarheid zorg voor jeugdigen). Over dit wetsvoorstel heeft de Raad van State in juni 2021 een negatief advies uitgebracht. Nu ruim twee jaar later is het wetsvoorstel nog steeds niet bij de Tweede Kamer ingediend.

Moties ingediend tijdens jeugdzorgdebat

Tijdens een recent debat over de hervormingen van de jeugdzorg werd duidelijk dat een meerderheid van de Tweede Kamer wil dat vaart wordt gemaakt met de hervormingen. Daarvoor zijn verschillende moties ingediend die ook zijn aangenomen. Eén van de aangenomen moties ziet op het regionaal en landelijk inkopen van hulp. De Tweede Kamer wil dat de wetgeving hiervoor uiterlijk in juli 2024 van kracht is.

Een belangrijk en goed signaal van de Tweede Kamer als je het mij vraagt. Wachten met hervormingen is volgens alle partijen binnen het jeugdstelsel namelijk onverstandig. Maar kunnen die veranderingen nu nog wel snel doorgevoerd worden nu het kabinet gevallen is?

Wat mij betreft is twee maanden extra vertraging meer dan genoeg en wordt in september duidelijk dat de hervormingen ‘gewoon’ doorgaan

Worden de plannen voor hervormingen nu op de lange baan geschoven?

De komende tijd zal in de politiek veel aandacht zijn voor de aanstaande verkiezingen. Zeker nu Mark Rutte zijn afscheid ook nog eens heeft aangekondigd. Het is te hopen dat dit niet betekent dat de Hervormingsagenda en de noodzakelijke wijzingen daardoor naar de achtergrond verdwijnen. Er is al veel tijd verloren gegaan en het is van belang dat nu niet nóg meer vertraging opgelopen wordt.

Dat laatste kan wel het geval zijn als de Tweede Kamer de hervormingen in de jeugdzorg ‘controversieel’ verklaart. Of dat zo zal zijn moeten we nog even afwachten. Rond 12 september gaat hierover door de Kamer gestemd worden. We zijn dus al weer twee maanden verder voor we weten of de bijdrage van het Rijk aan de Hervormingsagenda nu voorlopig stil komt te liggen (of niet). Wat mij betreft is twee maanden extra vertraging meer dan genoeg en wordt in september duidelijk dat de hervormingen ‘gewoon’ doorgaan. Hopelijk is de meerderheid van de Tweede Kamer dat met mij eens.

Meer weten?

Wil je als gemeente op de hoogte blijven van alle actuele ontwikkelingen op het gebied van de Jeugdwet, de Participatiewet of de Wmo? Neem dan een abonnement op onze Kennisbanken JeugdParticipatiewet en/of Wmo.