Zonder extra geld en bevoegdheden gaat het de veertig middelgrote gemeenten niet lukken om tot 2030 genoeg wijken van het aardgas af te halen en met een duurzamere bron te verwarmen. “De huidige middelen en instrumenten zijn simpelweg niet toereikend”, waarschuwt stedennetwerk G40. Daar maken steden als Eindhoven, Alkmaar, Amersfoort, Tilburg en Maastricht deel van uit.
“Wij willen graag onze bijdrage leveren aan de afspraken in het Klimaatakkoord”, zegt wethouder Karin Dekker van de gemeente Assen, die namens de veertig gemeenten voorzitter is voor het thema duurzaamheid. “Maar op deze manier lukt het ons niet 1,5 miljoen woningen voor 2030 van het aardgas af te halen.” Ongeveer de helft van die woningen staat in G40-gemeenten.
De gemeenten hebben hun zorgen opgeschreven in een brief aan het kabinet en de Tweede Kamer. Ze maken daarin een vergelijking met de decentralisatie van de zorg. “Ook deze gaf een forse taak aan onze organisaties, met veel te weinig middelen voor een goede uitvoering.”
De steden verwijzen naar een rapport van de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB), waarin werd becijferd dat klimaatbeleid de gemeentelijke diensten jaarlijks 600 miljoen euro extra kost. “Het verduurzamen van de energievraag uit de gebouwde omgeving is een substantiële nieuwe taak die gemeenten er niet zomaar bij kunnen nemen”, stellen ze.
Volgens de gemeenten is het “essentieel dat het kabinet de urgentie van de energietransitie in de wijken steviger benadrukt”. Overheden moeten samen “een duidelijke en gezamenlijke boodschap uitdragen”, schrijven ze. Los van een betere communicatie en een hogere vergoeding voor alle kosten die bijvoorbeeld op het gebied van infrastructuur worden gemaakt, pleiten de gemeenten voor meer bevoegdheden. “Gemeenten missen de wettelijke bevoegdheid om, wanneer dat in het kader van het algemeen maatschappelijk belang nodig is, een wijk van aardgas af te kunnen halen”, aldus de G40. Die bevoegdheid noemen ze “een voorwaarde voor het realiseren van betaalbare verduurzaming van de warmtevraag”.