Significant Public voerde de afgelopen maanden – in opdracht van VNG Naleving – een verkenning uit naar de investeringen en opbrengsten van Wmo-toezicht. Het onderzoeksbureau nam hiervoor 4 gemeenten onder de loep die al een eind op streek zijn met hun toezicht. De conclusie? Investeren in toezicht loont.
Deze eerste serieuze verkenning naar kosten en opbrengsten van Wmo-toezicht is zeer welkom. Veel collega’s die draagvlak zoeken voor de inrichting van dit toezicht, zijn op zoek naar een businesscase. De onderzoekers richtten hun aandacht in deze verkenning op Arnhem, Tilburg, Zaanstad en Zoetermeer. Ondanks de verschillen die tussen deze gemeenten bestaan, hebben ze een ding gemeen: de businesscase is volledig of nagenoeg sluitend.
Harde en zachte opbrengsten
Investeren in toezicht leidt tot harde en zachte opbrengsten. De harde opbrengsten zijn onrechtmatig bestede euro’s die gemeenten succesvol hebben teruggevorderd van malafide zorgaanbieders. Daarnaast benadrukken zowel de onderzoekers als de verkende gemeenten het belang van de zachte opbrengsten. Die gaan over euro’s die na een interventie door toezicht wél goed besteed worden. Of om euro’s die door preventief toezicht überhaupt niet aan malafide aanbieders uitgegeven worden.
Zichtbaarheid van toezicht
Een ander voorbeeld is de zichtbaarheid van het toezicht richting alle aanbieders. Het heeft een preventieve werking als zorgaanbieders weten dat gemeenten controles uitvoeren. Uiteindelijk is goed toezicht een onmisbaar instrument om te zorgen dat de meest kwetsbare inwoners de zorg en ondersteuning krijgen die ze nodig hebben.
Alle conclusies op een rij
- Het ontwikkelen van een toezichtfunctie is een proces van meerdere jaren.
- Hoe meer je als toezichthouder gaat kijken, hoe meer je ziet en hoe meer werk je kan oppakken.
- Preventief toezicht is van belang.
- Goed toezicht is niet alleen een kostenpost.
- Toezicht is meer dan alleen een financiële kosten-batenafweging.
- Een kosten-batenafweging kan gemeenten wel helpen draagvlak te vinden voor investeringen in toezicht.
- Indicatie van minimale investeringen is mogelijk.