Iemand die een bijstandsuitkering aanvraagt of ontvangt moet onder meer gegevens verstrekken over zijn of haar woon- en verblijfsituatie. Twijfel over de juistheid en volledigheid van deze informatie kan een reden zijn om een huisbezoek af te leggen. De nieuwe handreiking schetst hiervoor de kaders.
De handreiking Huisbezoek Participatiewet (Pw) is bedoeld voor alle ambtenaren die belast zijn met het uitvoeren van deze wet. Er zijn grofweg 2 basisvoorwaarden voor het afleggen van een huisbezoek. De eerste is dat u ‘redelijkerwijs’ twijfel heeft bij de door de bijstandsaanvrager of -ontvanger verstrekte informatie over zijn of haar woon- en verblijfssituatie. Dit moet voorafgaand aan het huisbezoek duidelijk zijn en gebaseerd op concrete, objectieve feiten en omstandigheden. De tweede is dat u deze gegevens niet op een andere, minder belastende manier boven tafel kunt krijgen.
Zorgvuldigheid
Zorgvuldigheid is uw belangrijkste troef. De beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit dwingen u om de afweging te maken of een huisbezoek het juiste middel is, maar ook om het huisbezoek zorgvuldig uit te voeren. In welke rol voert uit huisbezoek uit? Is er sprake van vrijwillig gegeven toestemming om de woning binnen te treden op basis van informed consent? Zorgt u ervoor dat u zeker weet dat de bezochte persoon u begrijpt? Wat moet u doen als iemand niet of onvoldoende medewerking verleent? Bent u er alert op dat u zonder aanvullende toestemming niet zelf deuren, kasten of laden mag openen? Of dat u geen inzage in spullen van derden kunt eisen? Hoe gaat u om met het maken van foto’s? Kortom, een hele rits aandachtspunten. Deze en andere punten zijn niet alleen belangrijk uit het oogpunt van fatsoen, maar ook voor de rechtmatigheid van het huisbezoek.
Richtlijnen en formulieren
Als bijlage bij de handreiking vindt u de zogeheten Richtlijnen Huisbezoek. Die nemen u puntsgewijs mee langs de belangrijkste aspecten waar u in verschillende fasen – van voorbereiding tot verslaglegging – mee te maken heeft. Ook is er in de richtlijnen aandacht voor veiligheid. Als tweede bijlage vindt u een instemmingsverklaring huisbezoek (informed consent) en een formulier voor aanvullende toestemming. Deze formulieren zijn ook los gevoegd als Word-document. Zo kunt u er direct mee aan de slag.