Gemeenten en zorgverzekeraars zetten samen de schouders onder een gezonder Nederland. In een gezamenlijk Preventiestatement kondigen de koepelorganisaties VNG en Zorgverzekeraars Nederland (ZN) de vorming van regionale preventie-infrastructuren aan.

Kwaliteit van leven voor iedereen verbeteren

‘Over preventie wordt al jaren gepraat, maar veel te vrijblijvend’, zegt ZN-directeur Zorg Wout Adema. ‘Terwijl iedereen het erover eens is dat het voorkómen dat mensen ziek worden de beste manier is om de kwaliteit van leven voor iedereen te verbeteren en uiteindelijk ook de zorgkosten in toom te houden.’

Per regio maken de gemeenten, zorgaanbieders en de zorgverzekeraars afspraken over preventie. ‘Meer nog dan om de kosten van zorg gaat het vooral om de kwaliteit van leven’ , stelt VNG-directeur Leonard Geluk. ‘Speciaal voor groepen die wat dat betreft telkens weer op achterstand staan: mensen met een minder gezonde leefstijl, hebben ook vaker te maken met omstandigheden waardoor ze minder makkelijk de weg weten te vinden naar de juiste hulp. Gemeenten kunnen daarin helpen, maar niet zonder samenwerking met de zorg. Daarom is de samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars van groot belang.’

Zorg toegankelijk houden

Ook om in de toekomst de zorg toegankelijk te houden is preventie van groot belang, vult Adema aan. ‘Je moet er op tijd bij zijn. Daarom gaan zorgverzekeraars en de lokale overheden veel intensiever samenwerken in het sociale domein. Dat maakt tijdige, relatief bescheiden interventies mogelijk die niettemin veel effect sorteren op de kwaliteit van leven van mensen. Die hoeven daardoor veel minder gebruik te maken van dure voorzieningen in de Zvw en de Wlz. En het legt minder beslag op de vaak toch al zwaar belaste zorgverleners.’

Bekostiging

Voor het realiseren van regionale preventie-infrastructuren hebben gemeenten en zorgverzekeraars wel hulp nodig van het ministerie van VWS. Adema: ‘Strikt genomen beperkt de wet ons momenteel tot het organiseren en betalen van de zorg voor zieke mensen. Voorkómen dat mensen ziek worden, valt daar buiten.’ Ook gemeenten kennen geen geoormerkt potje voor preventie. Geluk: ‘Aan de minister hebben we daarom gevraagd om het realiseren van regionale preventie-infrastructuren ook qua bekostiging mogelijk te maken.’

Buurten gezonder maken

Samen met partners, zoals de GGD, denken zorgverzekeraars en gemeenten veel te kunnen bijdragen aan preventie. ‘Denk aan wijken en buurten gezonder maken’, zegt Geluk, ‘het stimuleren van een gezonde leefstijl en gezond ouder worden. Dat zijn dingen die gemeenten bij uitstek goed kunnen regelen – mits ze daarvoor de ruimte krijgen.’

De meeste zorg wordt betaald door zorgverzekeraars (Zorgverzekeringswet), zorgkantoren (Wet langdurige zorg) en gemeenten (Jeugdzorg en Wmo). Adema: ‘Het lastige is dat preventie pas op den duur minder zorgkosten oplevert. Bovendien vallen de revenuen in eerste instantie niet bij gemeenten en zorgverzekeraars maar elders. Daardoor loont investeren in preventie niet op de korte termijn. Onze focus op zieke mensen en de manier waarop we hun zorg momenteel bekostigen, zitten preventie vaak in de weg.’

Gemeentezorgspiegel

Er zijn overigens al veel gebieden met een regionale preventie-infrastructuur, bijvoorbeeld Twente en Zuid-Limburg. ‘Daar werkt het’, zegt Geluk. ‘Aan de hand van regionale werkagenda’s zijn daar echt al stappen gezet. We monitoren dat ook, bijvoorbeeld met behulp van de Gemeentezorgspiegel. Met wat niet werkt, stoppen we. Wat goed werkt, willen we uitbreiden. Maar geld en regelgeving zijn nog de belangrijkste struikelblokken om dat overal te doen, zowel aan de kant van gemeenten als die van zorgverzekeraars.’