Gemeenten zijn alweer volop bezig met de voorbereidingen voor aankomende jaarwisseling. De Wet veilige jaarwisseling die een landelijk vuurwerkverbod regelt, is op 1 juli 2025 door de Eerste Kamer aangenomen maar deze wet geldt nog niet voor de komende jaarwisseling.
Enquête onder gemeenten
Om inzicht te krijgen in hoe gemeenten zich nu voorbereiden en hoe zij aankijken tegen een toekomstige jaarwisseling mét landelijk vuurwerkverbod, is afgelopen maand een enquête uitgezet onder alle 342 gemeenten. Hiervan hebben 121 gemeenten de enquête ingevuld.
De enquête is zowel ingevuld door gemeenten die tijdens de afgelopen en komende jaarwisseling het afsteken van consumentenvuurwerk toestaan, als door gemeenten die een lokaal vuurwerkverbod of vuurwerkvrije zones hebben ingesteld. De resultaten geven in alle 3 de situaties vrijwel hetzelfde beeld: gemeenten met en zonder vuurwerk lopen tegen vergelijkbare vraagstukken aan en pakken deze dan ook op vergelijkbare wijze aan.
Algemeen beeld
Allereerst is gekeken naar het verloop van de jaarwisseling 2024/2025. De meeste gemeenten ervaren deze als rustig (37,8%) of beheersbaar (55,2%). Slechts 7% bestempelt de jaarwisseling als onrustig of escalerend. Grote incidenten kwamen nauwelijks voor. Volgens gemeenten komt dit vooral door de inzet van preventieve maatregelen en nauwe samenwerking met veiligheidspartners. Bekende overlastlocaties krijgen extra aandacht, waarbij handhaving en politie gericht en intensiever worden ingezet. Incidenten die wel plaatsvinden, hangen vaak samen met illegaal en zwaar vuurwerk.
Capaciteit en voorbereiding
Voor de aankomende jaarwisseling wordt dezelfde aanpak voortgezet. De meeste gemeenten verwachten geen extra overlast en zien geen noodzaak voor aanvullende maatregelen. De capaciteit van handhaving en politie is al volledig benut tijdens iedere jaarwisseling. Sommige gemeenten verwachten dat er iets meer vuurwerk afgestoken zal worden, maar dit leidt volgens hen niet tot meer overlast. De voorbereidingen en inzet blijven daardoor onveranderd.
Vooruitblik 2026/2027
Wel spreken sommige gemeenten hun zorgen uit over de jaarwisseling van 2026/2027, wanneer het landelijk vuurwerkverbod waarschijnlijk voor het eerst gaat gelden. Gemeenten verwachten dat het sentiment omtrent het verbod kan verharden en dat het draagvlak in de samenleving uiteen kan lopen. Ook ervaren gemeenten die nu al een lokaal vuurwerkverbod hebben dat er niet overal voldoende capaciteit is om de handhaving van het verbod effectief uit te voeren. Daarnaast benadrukken gemeenten dat de komst van de Wet veilige jaarwisseling het probleem van illegaal vuurwerk niet volledig zal oplossen.
Gezamenlijke aanpak via Handhavingsplan
De VNG heeft in maart 2025 al gepeild hoe gemeenten aankijken tegen een landelijk afsteekverbod voor consumentenvuurwerk. Hieruit bleek dat 75,30% voor een landelijk verbod is, en 24,70% hiertegen is. Dit sluit aan bij het standpunt van de VNG: een landelijk afsteekverbod is wenselijk, mits handhaafbaar en uitvoerbaar.
Om dit te waarborgen is de VNG betrokken bij de uitwerking van de Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) en het Handhavingsplan jaarwisseling, onlangs gepubliceerd door het ministerie van JenV. Het plan dient als handreiking voor gemeenten, politie en andere (lokale) betrokken partijen om zich voor te bereiden op de aankomende jaarwisselingen. Daarnaast wordt er momenteel een Uitvoeringstoets gedaan door onder andere VNG Realisatie. Hierbij wordt gekeken hoe uitvoerbaar de Wet veilige jaarwisseling is.