Het traject startte begin 2017 met als doel een verdere impuls te geven aan de beweging van vernieuwing.
Bijeenkomsten
Dit voorjaar is het traject afgerond met drie bijeenkomsten. Gemeenten, aanbieders en cliëntvertegenwoordiging reflecteerden daar op de opbrengsten, initiatieven en inzichten zoals beschreven in de rapportage ‘Wmo 2015 in uitvoering: gezamenlijk de vernieuwing doorzetten’ (november 2017, zie onderaan dit bericht). De gesprekken boden nieuwe aanknopingspunten en vormden een verdere aanmoediging om op lokaal niveau samen en al doende lerend door te gaan.
Enthousiast
Tijdens het traject en ook tijdens de bijeenkomsten bleek dat op lokaal niveau veel mooie initiatieven worden genomen en men enthousiast en in gezamenlijkheid aan de slag is. Samen wordt druk ‘gepuzzeld’ aan de vraagstukken die leven op lokaal niveau. Vooral dat is wat de vernieuwing verder gaat brengen.
Inzichten
De vernieuwing gaat ook steeds meer over de grenzen van de Wmo heen, het gaat uiteindelijk immers om de transformatie van het gehele sociaal domein. In vogelvlucht stippen we nog een aantal inzichten aan naar aanleiding van de bijeenkomsten en in aanvulling op de rapportage:
Sluit aan bij lokale initiatieven en ga een goed samenspel aan met de burgers
Het lijkt een open deur, maar het nog beter aansluiten bij informele initiatieven die al bestaan in de wijk, gemeente of regio en bouwen van onderop, loont en versnelt de vernieuwing. Hiervoor is een goed samenspel tussen zorgaanbieders, gemeenten en burgers nodig.
Ook is tijdens de bijeenkomsten gebleken dat op lokaal niveau Wmo, jeugd en participatie al vaak samen gaan binnen de adviesraden. Deze adviesraden hebben samen met ervaringsdeskundigen en cliëntorganisaties een steeds grotere rol in het lokale samenspel. Het inzien en snappen van elkaars belangen is een randvoorwaarde voor samenspel en het goede gesprek met elkaar
Het organiseren van bekostiging over de schotten heen is goed mogelijk
Ja, er zijn nog steeds schotten, maar waar een wil is, is een weg. De initiatieven STANDBY! (gemeente Heerlen) en Tom in de buurt (gemeente Alphen aan den Rijn) – beschreven in de rapportage – lieten zien dat deze schotten overbrugd konden worden, bijvoorbeeld door de Wmo aan één partij (samenwerkingsverband) uit te besteden die een lumpsumbedrag ontvangt. Aandachtspunt is hierbij wel dat men als gemeenten en hoofdaanbieders er voor moet blijven waken dat onderaannemers niet in een ondergeschikte rol terecht komen en dat hun inzichten en belangen voldoende ruimte krijgen.
Naast het opzetten van een formeel samenwerkingsverband bestaat ook de optie om virtueel een pot geld te realiseren door afstemming tussen betrokken partijen hoe gezamenlijk afgesproken doelen te bereiken.
Durf het onbekende aan te gaan
Vernieuwen is ook een kwestie van durven en stapsgewijs voortbewegen. Vooraf is ook niet altijd precies bekend wat de opbrengsten gaan zijn, blijkt ook uit het succesvolle voorbeeld van de aanbestedingsprocedure rondom het doelgroepenvervoer in de gemeente Rotterdam (zie de rapportage). Al doende leert men en slaagt men erin de puzzelstukken aan elkaar te leggen. De gesprekken tijdens de afsluitende bijeenkomsten benadrukten deze bevinding.
Blijven leren helpt de vernieuwing
Het traject dat we gezamenlijk zijn doorlopen met NDSD, VWS, VNG, ANBO, Iederin, VGN, ActiZ en BTN heeft het belang benadrukt van inspiratie opdoen om zodoende lokaal weer een volgende stap te zetten. Het regelmatig uitwisselen van ervaringen en daarop reflecteren werkt! Tijdens de bijeenkomsten werd uit alle vragen die leven nog maar weer eens duidelijk dat er op lokaal niveau behoefte blijft bestaan aan voeding, inspiratie, verdieping, effectmetingen en aanknopingspunten vinden in goede praktijkvoorbeelden, met name rond het thema nieuwe vormen van ondersteuning (bijvoorbeeld domeinoverstijgend werken, ontschotten, andere vormen van aanbesteden etc.).