Degenen die het niet eens zijn met de inhoud van een voorgenomen bestemmingsplan kunnen dan hun zienswijze bekend maken voordat het bestemmingsplan definitief wordt vastgesteld (artikel 3.8 Wro).
Zienswijze – functie
Een zienswijze heeft als doel dat mensen hun zorgen tegen het vaststellen van het bestemmingsplan aan het gemeentebestuur kenbaar kunnen maken. De boodschap die die zienswijze kan hebben is niet altijd defensief (nee, wil ik niet), maar kan ook constructief meedenkend zijn (ja, mits).
Ook kan het voor komen dat de gemeenteraad, door het indienen van een zienswijze, wordt geïnformeerd over een alternatieve locatie voor een ontwikkeling, waar het eerder wellicht niet aan gedacht zou hebben. Zo bezien gaat de zienswijzefase dus niet alleen over bedreigingen, maar ook over kansen.
Zienswijze – door een ieder
Belanghebbenden kunnen een zienswijze indienen tegen een besluit dat wordt voorbereid met de uniforme uitgebreide voorbereidingsprocedure (artikel 3:15 lid 1 Awb).
Bij de voorbereiding van het bestemmingsplan, wordt van deze hoofdregel afgeweken. Tegen een ontwerpbestemmingsplan kan iedereen een zienswijze indienen (artikel 3.8 lid 1 sub c Wro). Een burger of bedrijf hoeft dus niet per sé in het plangebied te wonen om een zienswijze in te dienen tegen de vaststelling van het bestemmingsplan.
Zienswijze – vorm
Mensen kunnen hun zienswijze op verschillende manieren bekend maken bij het bevoegd gezag. Denk aan:
- Schriftelijke zienswijze (artikel 3.15 lid 1 Awb)
- Zienswijze per e-mail (als de gemeenteraad deze mogelijkheid heeft opengesteld, artikel 2:14 en 2:15 Awb. Voor het belang hiervan zie ook ABRvS 12 juni 2019, ECLI:NL:RVS:2019:1887)
- Mondelinge zienswijze (artikel 3.15 lid 1 Awb).
Let op! Een zienswijze kan ook anoniem worden ingediend. Meer over anonieme zienswijze leest u in de opinie “Anonieme zienswijze? Let op het risico!” van Bo Geurts.
Zienswijze – motivering
Een besluit moet zijn voorzien van een deugdelijke motivering (artikel 3:46 Awb). Dat geldt dus ook voor het vaststellingsbesluit van een bestemmingsplan. De gemeenteraad beantwoord in het vaststellingsbesluit de ingediende zienswijzen tegen het ontwerpbestemmingsplan.
Nu hebben vaststellingsbesluiten van bestemmingsplannen vaak gevolgen voor een grote groep mensen. Het gaat vaak over een groter gebied waarin regelmatig verschillende functies worden gecombineerd. Denk bijvoorbeeld aan de combinatie van wonen en werken, of wonen en waterstaatsbelangen.
Dit betekent ook dat de kans op een veelheid aan zienswijzen groot is. Deze zienswijzen zijn:
- gelijkluidend
- niet gelijkluidend, maar hebben hetzelfde onderwerp en dezelfde strekking
- niet gelijkluidend, hetzelfde onderwerp, maar niet dezelfde strekking
- niet gelijkluidend en gaan niet over hetzelfde onderwerp, enz.
Samengevatte zienswijzen en motiveringsplicht bestemmingsplannen
Het beantwoorden van zienswijzen is tijdrovend. Ambtenaren moeten creatief zijn om het bestemmingsplan binnen de termijn (12 weken na terinzagelegging van het ontwerpbestemmingsplan) vast te kunnen laten stellen. Eén van die creatieve manieren is de zienswijzen samengevat weergeven in de nota van zienswijzen. Zij balanceren daarmee op de lijn van zorgvuldigheid en tijdigheid. Voor degenen die een zienswijze hebben ingediend kan het namelijk minder duidelijk zijn of hun zienswijze inhoudelijk is betrokken bij de vaststelling van het bestemmingsplan. Bovendien kan dan een onderdeel van een zienswijze over het hoofd worden gezien.
Zij balanceren op de lijn van zorgvuldigheid en tijdigheid.
De Afdeling Bestuursrechtspraak overweegt in dit soort gevallen duidelijk. De gemeenteraad mag bij de vaststelling van het bestemmingsplan zienswijzen samengevat weergeven als de gerezen bezwaren en redenen maar in de overwegingen zijn betrokken (zie ook ABRvS 10-11-2021, ECLI:NL:RVS:2021:2487 en ABRvS 3 juli 2019, ECLI:NL:RVS:2019:2214).
Dit lijkt mij ook een logische overweging. Het is niet nodig om zienswijzen over hetzelfde onderwerp met dezelfde strekking meerdere malen identiek te beantwoorden. Om zoveel mogelijk misverstanden te voorkomen is het wel van belang om de nota van zienswijzen thematisch en in heldere taal te beantwoorden. De kans is dan het grootst dat de indieners dan de beantwoording van hun zienswijze herkennen.