Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft een onderzoek gedaan onder een tiental gemeenten naar de mogelijkheden om de aanleg van een Warmteplan bij nieuwbouw af te dwingen. Van deze mogelijkheid maken echter maar weinig gemeenten gebruik. UIt het PBL-onderzoek blijkt met name dat gemeenten vrezen dat projectontwikkelaars worden afgeschrikt door deze verplichting en geen opdrachten binnen de betreffende gemeenten meer zullen uitvoeren. Daarnaast kan het zijn dat er bij bewoners geen draagvlak is voor een woning met een warmteplan en dat daarmee minder van deze woningen zullen worden verkocht en er leegstand ontstaat.
Warmteplan
Met een warmteplan heeft de gemeente de mogelijkheid om een aansluiting op een warmtenet af te dwingen totdat het geplande aantal aansluitingen is bereikt. Bouwers kunnen een warmteplan gebruiken als alternatief op basis van het gelijkwaardigheidbeginsel. Ten opzichte van het warmtenet moeten dan minimaal dezelfde prestaties worden geleverd met betrekking tot energiezuinigheid en bescherming van het milieu. Daarnaast is het warmteplan een maatstaf voor alternatieven. De gelijkwaardigheid van een alternatief kan worden getoetst aan de hand van de in het warmteplan beschreven energiezuinigheid en bescherming van het milieu. Om tot een volwaardig plan te komen moeten alle milieuvoordelen van een warmtenet in het warmteplan dan ook worden beschreven. De reductie van CO2-emissie met eventuele NOx-emissie en/of andere milieuvoordelen. Op een later moment kunnen overige voordelen van een warmtenet niet meer worden aangedragen als voordeel ten opzichte van de reeds eerder voorgestelde alternatieven.
Bestaande bebouwing
Bestaande bebouwing kan ook worden aangesloten op het warmtenet. Deze mogelijkheid is dan ook in trek. Aansluiting van woningen zijn moeilijker vanwege de afstand van huizen en particuliere eigendom. Om de aansluiting voor huiseigenaren aantrekkelijker te maken zou het tarief van een warmtenet onder dat van een gasaansluiting moeten liggen maar onderzoek bij de betreffende gemeenten heeft uitgewezen dat een gasaansluiting vooralsnog goedkoper is.
Structurele oplossing
Het PBL is van mening dat het omslaan van de kosten voor warmtenetten onder alle huishoudens een oplossing kan zijn. Met een groter bereik worden de kosten ook lager. Andere oplossingen kunnen zijn groen gas en een all electric-oplossing. In de kern moeten gemeenten echter meer wettelijke mogelijkheden krijgen om de vervanging van oude gasleidingen door niewe leidingen te blokkeren.
Onderzoek
Het PBL heeft haar onderzoek gedaan in gemeenten waar al een warmtenet is of er al vergaande plannen voor de aanleg van een warmtenet zijn.